Aslında bugün köşemde başka bir konu işleyecektim ancak bazı amatörlerin şovenist duygularla Türklük üzerine yazılar yazdıklarını kültür üzerine yazılar yazdıklarını gördüm. Ancak şimdi bu kişilerin 3 parça halinde yazacağım yazımı takip etmelerini rica ediyorum. Bilgilenmeleri açısından önemlidir.

Öncelikle Türk düşüncesi üç’e ayrılır.

1-Paganist dönem Türk düşüncesi

2-İslami dönem Türk düşüncesi

3-Modern dönem Türk düşüncesi

1-Paganist dönem Türk düşüncesi : Göktürkler, yakutlar ve Altaylar gibi İslamiyet öncesi devirleri kapsar. Avrupaya baktığımızda ise roma ve yunan devirlerini görmekteyiz. Dönemin 2 temel özelliği vardır.

-inanç noktasında çeşitlilik

-çok tanrılılık

Göktürkler, yakutlar ve Altaylar (İslamiyet öncesi türk toplulukları) gibi topluluklar evreni gök ve yer olarak iki zıt grup, aynı zamanda birbirini tamamlayan iki yön olarak algılıyorlardır. Buradan hareketle göğü erkekle yeride kadınla eşitliyorlardı. Evreni algılama şekilleri buydu. Evrenin yaratılışı : “önceleri her şey kaos içerisindeyken sonradan yer gökten, gece gündüzden, kadında erkekten ayrılıyor”. Şeklinde dile getiriyorlardı. İnsanın yaratılışı ise: yer le gök arasındaki orta dünya olarak adlandırılan bir bölgede meydana gelmiştir.”anam yer, atam gök” ifadesi ilk türk kozmopolojisidir. Göktürklere aittir.

Buradan hareketle türk tpolumlarında tabakalaşma olduğu görülür. Albudun (seçkin tabaka) diye ifade edilen kesim daha iyidir. Bu kısım gök kısmını ifade eder. Yer ise karabudun olarak ifade edilir. Toplumun bu şekilde sınıflandırılması ilk siyasal yapıyı teşkil eder. Aynı zamanda bu orta dünyada “yer sular” diye mitolojik canlı vardır. Göktürklerde insanın sudan yaratıldığına dair inanç vardır. Göktürkler: “karahan suda insanı yarattı. Bu insan kibirlenmeye başlayınca karahan onun kanatlarını çıkararak yer yüzüne yolladı.” İfadesi ile insanın yaratılışını anlatmıştır.

Kadının yaratılışı ise ; “karahan tarafından başlı başına yeniden yaratılmıştır. Erkekle eşit konumdadır.” Şeklinde ifade edilmiştir. Bu eşitlik siyasi yapıyada etki etmiştir.

Mitoloji geçiş evresi, düşünce/siyasi tarihle örtüşmektedir. Çünkü; mitolojiden toplumla ilgili bilgi alırız. Mitoloji 19.yy’dan itibaren önem kazanmıştır. Türk mitolojisini önemseyen isimler , “ziya Gökalp, Orhan Seyfi Orhon, Hilmi ziya ülgen, fuat köprülü” dür.

Bu konuyla ilgili başka bir önemi eser ise “oğuz destanıdır”.

Konuyla ilgili bilgi almak isteyenlerin aşağıda vereceğim kaynaklara bakmaları yeterlidir.

Yaşar Çoruh, türk mitolojisi-azra arat, mitoloji sözlüğü-fuzuli bayat,türk mitolojisi

Bahattin ögel,türk mitolojisine giriş-emel ekin türk kozmopolojisine giriş

Ve son olarak tarih amatörlerin işi değil…