İş Sözleşmesi Net Maaş Olduğu Halde; Düşük Brütle Maaş Hesaplamasındaki Hatalar..

2022 yılı için ücretlerde asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi SGK primi ve işsizlik sigortası primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden kısmı” gelir vergisinden ve asgari ücretin brüt tutarı kadar olan kısım ise damga vergisinden istisna edildiği malumunuzdur.

Burada istisna uygulanırken brüt ücretlerde herhangi bir kafa karışıklığı bulunmamakla birlikte görüş farklılıkları “net ücret” anlaşmalı olan kişilerde yaşanmaktadır. Ortaya çıkan hesaplama metodunda kanunla açıklanan istisna net ücret anlaşmalı çalışanlar için bu işin uygulayıcıları tarafından tamamen yanlış anlaşılmış ve tabiri caizse eski köye yeni adet getirilmeye çalışılmaktadır.

Her şeyden önce işin hukuksal boyutunda durumu incelemek lazım. Ben işverenimle sözleşmeyi yaparken nasıl yaptım? İşverenlerin işçileri ile yaptıkları maaş anlaşmaları tip olarak temelde;
-         Brüt Maaş Anlaşması
-         Net Maaş Anlaşması
Olarak ikiye ayrılmaktadır.
Net Maaş Anlaşmalı” olduğu halde çalışanlara “istisnalar dahil” edildikten sonra net ödeme tutarı olarak anlaşılan net ücretin hesaplanması çalışanın birçok noktada da hak kaybına yol açacak ve işletmeleri birçok noktada da zor duruma düşürecektir. Örneğin;
-         SGK Matrahı düşük çıkacak olup işçinin emeklilik dahil primlerinin eksik ödenmesine yol açacaktır. Aynı zamanda doğal olarak SGK’ ya da eksik prim ödenmiş olacak ve İşveren burada SGK ile de karşı karşıya gelecektir.
Brüt ücretin düşük olması nedeniyle Gelir Vergisi Matrahı da düşük çıkacak ve eksik vergi ödemesi meydana gelecektir.
-         Brüt ücretin düşük olması nedeniyle çalışanların kıdem ve ihbar tazminatlarında eksik ödemeleri oluşacak ve bu noktada işçiler tarafından da ilerleyen yıllarda şirketlere hak kaybından dolayı birçok dava açılacaktır.
7349 sayılı yasa ile çıkan istisna uygulamasındaki tutarın tebliğde de belirtildiği gibi 193 sayılı gelir vergisi kanununun 61. maddesindeki ücret tanımına bu istisnanın dahil olduğu ödemeler açıkça belirtilmektedir. Bundan dolayı istisna rakamının sadece işçinin aylık ücreti değil çeşitli ek ödenekleri üzerinde de istisnaya konu edilebileceği belirtilmiştir. Bu sebeple özellikle bordro programlarında “Net Anlaşmalı” çalışanlar için aylık net ücret içinde yazılması ve buna bağlı olarak istisnalar dahil olarak net ücretin sonuç döndürmesinin beklenmesi son derece yanlış ve yukarıda bahsettiğimiz gibi çalışanı hak kaybına uğratan bir uygulamadır.

Peki çözüm ne olmalıdır?

Bu durumda kafalarda karışıklığa sebep olan konunun çözümü adına “Net Ücret” anlaşmalı olup “İstisna Dahil Net Ödeme” (bakınız net ücret değil net ödeme diyorum.) yapmak isteyen işverenler yeni yıldaki zamları belirlerken çalışanlar “Net Ücret” anlaşması devam ettiği sürece bunu yapmaları uygun olmayacaktır. Çünkü net ücret anlaşmasında SGK ve Vergi yükümlülüğü işverende olup Gelir ve Damga vergisinden yararlanılan istisna tutarının işçiye ödenmesi durumunda 193 sayılı gelir vergisi kanunun ücret tanımındaki “para ile temsil edilebilen menfaatler” mantığında ek menfaat sayılabilme durumu ortaya çıkabileceği gibi bunun üzerinden vergi tahakkuk ettirilmesi durumu ortaya çakabilecektir. Çıkan istisna uygulamasıyla ilgili kanunda da bu tutarın net ödemelerde işçiye ödenmesi durumunda vergilerden istisna olduğuna dair bir açıklama yapılmadığı için Gelir İdaresi tarafından yorum vergi hesaplanabileceği yönünde olabilecektir.

Selam, saygı ve dua ile