Prof. Dr. Mustafa Koç
çelişki ve çelişkilerimiz
Çelişki, birbiri ile örtüşmeyen iki eylemi ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bu durum, psikolojide “Eylem Çatışmaları” olarak ifade edilmektedir.Çelişki, düşünce, duygu ve davranış düzeyinde yaşanabileceği gibibirbirileri arasında da yaşanabilir. Örneğin yetenekli olduğunu düşünen bir kişi hayatta hiçbir şey başaramadığını ya da başaramayacağını düşünebilir. Kendini değerli ve önemli olarak değerlendiren bir kişi diğer insanların kendisine yeterince değer vermediğini ya da önemsemediklerini düşünebilir. Bir çok insan yapmak zorunda olduğu iş yerine yapmaktan hoşlandığı işi yapmaya devam edebilmektedir. Bireyin zaman ve enerjisini işlevsel bir şekilde kullanmasını engelleyen en temel unsurlardan biride budur. Bu, aynı zamanda bireyin önceliklerini sıralamasını, sorumlulukları konusunda yeterli farkındalığa ve beceriye sahip olmasını engelleyen en temel unsur haline gelebilmektedir.Sonuçta bireykontrolün kendisinde olmadığını düşünmekte ve bu duyguyu bütün yaşamına genelleyebilmektedir.
Bu süreç bireyin uyum ve işlevselliğinin bozulmasına yani ruh sağlığının bozulması sürecine başlaması anlamına gelmektedir. Çünkü insan ulaşmak istediği yer ile ulaştığı yer arasındaki boşluğu gidermek için eylemlerde bulunur. Bu boşluk bireye bir eksiklik duygusu hissettirmelidir. Eksiklik duygusu, kuyuya düşmüş bir kişinin bu kuyudan bir an önce çıkması için yapması gerekenleri yapmasını sağlar. Üşüyen bir kişinin ısınmak, ısınan kişi serinlemek için bir şeyler yapıyorsa bu hissettiği eksiklik duygusunun bir sonucudur. Fakat çelişkilerin niceliği ve niteliği sonucunda kişi eksiklik duygusu yerine yetersizlik duygusu yaşamaktadır. Yetersizlik duygusu içindeki birey hayatı bu çelişkiler sarmalında yaşamaya başlıyor ve bu bireyin bir anlamda yaşam tarzı haline geliyor. Bu bireyler hayatı el freni çekilmiş bir kamyon gibi yaşamaya devem ediyor.
Çözüm birkaç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşaması, yaşadığımız çelişkilerin farkında olmamızdır. Şimdi günlük yaşamda iliklerimize kadar işlediği için ve otomatikleştiği için farkında olmadığımız çelişkilerin bir listesini aşağıda vermeye çalışacağım.
Çelişkilerimiz
•Biliriz fakat uygulamayız
•Söylenir fakat söylemeyiz
•Oynar fakat eğlenmeyiz
•İsteriz fakat belli etmeyiz
•Bakar fakat görmeyiz
•Söz verir fakat tutmayız
•İnanırız fakat yaşamayız
•Sorarız fakat cevap beklemeyiz
•Başlarız fakat bitiremeyiz
•Sahibiz fakat değer bilmeyiz
•Severiz fakat söylemeyiz
•Tartışır fakat uzlaşamayız
•Konuşur fakat anlaşamayız
•Dinlemeyiz fakat dinlenmek isteriz
•Anlamayız fakat anlaşılmak isteriz
•Hisseder fakat dışa vurmayız
•Yapmak zorunda olduğumuzu biliriz fakat yapmayız
•Yaşar fakat ders çıkarmayız
•Ölüm var biliriz fakat hiç ölmeyecekmiş gibi yaşarız
Bu çelişkilerle birlikte yaşamaya çalışmak...
Bu süreç bireyin uyum ve işlevselliğinin bozulmasına yani ruh sağlığının bozulması sürecine başlaması anlamına gelmektedir. Çünkü insan ulaşmak istediği yer ile ulaştığı yer arasındaki boşluğu gidermek için eylemlerde bulunur. Bu boşluk bireye bir eksiklik duygusu hissettirmelidir. Eksiklik duygusu, kuyuya düşmüş bir kişinin bu kuyudan bir an önce çıkması için yapması gerekenleri yapmasını sağlar. Üşüyen bir kişinin ısınmak, ısınan kişi serinlemek için bir şeyler yapıyorsa bu hissettiği eksiklik duygusunun bir sonucudur. Fakat çelişkilerin niceliği ve niteliği sonucunda kişi eksiklik duygusu yerine yetersizlik duygusu yaşamaktadır. Yetersizlik duygusu içindeki birey hayatı bu çelişkiler sarmalında yaşamaya başlıyor ve bu bireyin bir anlamda yaşam tarzı haline geliyor. Bu bireyler hayatı el freni çekilmiş bir kamyon gibi yaşamaya devem ediyor.
Çözüm birkaç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşaması, yaşadığımız çelişkilerin farkında olmamızdır. Şimdi günlük yaşamda iliklerimize kadar işlediği için ve otomatikleştiği için farkında olmadığımız çelişkilerin bir listesini aşağıda vermeye çalışacağım.
Çelişkilerimiz
•Biliriz fakat uygulamayız
•Söylenir fakat söylemeyiz
•Oynar fakat eğlenmeyiz
•İsteriz fakat belli etmeyiz
•Bakar fakat görmeyiz
•Söz verir fakat tutmayız
•İnanırız fakat yaşamayız
•Sorarız fakat cevap beklemeyiz
•Başlarız fakat bitiremeyiz
•Sahibiz fakat değer bilmeyiz
•Severiz fakat söylemeyiz
•Tartışır fakat uzlaşamayız
•Konuşur fakat anlaşamayız
•Dinlemeyiz fakat dinlenmek isteriz
•Anlamayız fakat anlaşılmak isteriz
•Hisseder fakat dışa vurmayız
•Yapmak zorunda olduğumuzu biliriz fakat yapmayız
•Yaşar fakat ders çıkarmayız
•Ölüm var biliriz fakat hiç ölmeyecekmiş gibi yaşarız
Bu çelişkilerle birlikte yaşamaya çalışmak...