Prof. Dr. Mustafa Koç
Ertelemek ve vazgeçmek
İnsan yaşamını katlanılmaz bir hale getirebilen faktörlerden biri de bitirilmemiş işlerdir. Burada bitirilmemiş işleri değil bitirilmemiş işler nasıl oluşur sorusuna cevap aramaya çalışacağız. İnsanların her an yapması gereken işleri ya da yerine getirmesi gereken sorumlulukları vardır. İnsanlar bir çok nedenden dolayı bu sorumluluklarını yerine getirmede beklenen düzeyde davranışlar ortaya koyamamaktadır. Bunun sonucunda dao anda çözülmesi gereken bir sorun erteleniyor ve daha sonraki süreçte de bu sorunu çözmeden tamamen vazgeçiliyor. Bu yazıda “ertelemeyi” ve vazgeçmeyi”ele almayı düşündük.
Şöyle bir söz var “işe başlamada Türk’ler gibi işi bitirmede Alman’lar gibi olun”.Bunun anlamı Türk’ler bir işe çok motive olmuş bir şekilde başlarlar fakat bu durumu sürdüremezler. Alman’lar ise bir işe Türk’ler kadar motive olarak başlamasalar bile başladıkları işi sürdürme ve sonlandırma konusunda çok daha iyi durumdalar. İnsan yeri geldiğinde ertelemeyi, yeri geldiğinde vazgeçmeyi ve yeri geldiğinde elinden gelenin en iyisini yapmalıdır. Bunu başarabilen insanların ruh sağlıkları da yerindedir. Çünkü onlar yerinde erteleme, yerinde vazgeçme ve yerinde savaşmayı başarmış ve bitmemiş işlerden dolayı “keşke” demeyen kişilerdir.
Ertelemek ve vazgeçmek bu sürecin bir nedeni değil aslında bir sonucudur. Bu bağlamda“neden insanlar yapmaları gereken bir işi erteler ve daha sonra bu işi yapmaktan vazgeçerler?” sorusunun cevaplanması gerekir. Bu soruyacevap olabilecek durumlar aşağıda verilmeye çalışılmıştır.
1.Yukarıda da söylendiği gibi herkesin sorumlulukları vardır. En temel sorumluluk bireyin kendi sorumluluğunu almasıdır. Kendi sorumluluğunu alamayan insanların erteleme ve vazgeçme davranışını gösterme ihtimali yüksektir.
2.Kendini olabildiğince bütün yönleri ile tanımayan; ilgilerinin, yeteneklerinin, benliğinin, kişiliğinin ve sahip olduğu güçlü yönlerin farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
3. Beklentilerini var olan potansiyelinin üzerinde oluşturmuş insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
4.Kendine güven duygusu yeterli düzeyde olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
5.Öz-yeterlik duygusu düşük insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
6.Sosyal beceri eksikliği olan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
7.Bağışlama eğilimi düşük insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
8.Bulunduğu yerin farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
9.Amacının farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
10.Davranışlarının muhtemel sonuçları hakkında farkındalığ düşük olan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
11.Gerçekleri görmezden gelen ve böylece uyum sağlamaya çalışan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
“Başarı”insanlara bu özellikleri kazandırmıyor. Bu özellikler insanlara “Başarıyı” kazandırıyor ve elde edilen” başarı” benliği oluşturuyor.
Şöyle bir söz var “işe başlamada Türk’ler gibi işi bitirmede Alman’lar gibi olun”.Bunun anlamı Türk’ler bir işe çok motive olmuş bir şekilde başlarlar fakat bu durumu sürdüremezler. Alman’lar ise bir işe Türk’ler kadar motive olarak başlamasalar bile başladıkları işi sürdürme ve sonlandırma konusunda çok daha iyi durumdalar. İnsan yeri geldiğinde ertelemeyi, yeri geldiğinde vazgeçmeyi ve yeri geldiğinde elinden gelenin en iyisini yapmalıdır. Bunu başarabilen insanların ruh sağlıkları da yerindedir. Çünkü onlar yerinde erteleme, yerinde vazgeçme ve yerinde savaşmayı başarmış ve bitmemiş işlerden dolayı “keşke” demeyen kişilerdir.
Ertelemek ve vazgeçmek bu sürecin bir nedeni değil aslında bir sonucudur. Bu bağlamda“neden insanlar yapmaları gereken bir işi erteler ve daha sonra bu işi yapmaktan vazgeçerler?” sorusunun cevaplanması gerekir. Bu soruyacevap olabilecek durumlar aşağıda verilmeye çalışılmıştır.
1.Yukarıda da söylendiği gibi herkesin sorumlulukları vardır. En temel sorumluluk bireyin kendi sorumluluğunu almasıdır. Kendi sorumluluğunu alamayan insanların erteleme ve vazgeçme davranışını gösterme ihtimali yüksektir.
2.Kendini olabildiğince bütün yönleri ile tanımayan; ilgilerinin, yeteneklerinin, benliğinin, kişiliğinin ve sahip olduğu güçlü yönlerin farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
3. Beklentilerini var olan potansiyelinin üzerinde oluşturmuş insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
4.Kendine güven duygusu yeterli düzeyde olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
5.Öz-yeterlik duygusu düşük insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
6.Sosyal beceri eksikliği olan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
7.Bağışlama eğilimi düşük insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
8.Bulunduğu yerin farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
9.Amacının farkında olmayan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
10.Davranışlarının muhtemel sonuçları hakkında farkındalığ düşük olan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
11.Gerçekleri görmezden gelen ve böylece uyum sağlamaya çalışan insanlarda erteleme ve vazgeçme davranışı gözlenebilmektedir.
“Başarı”insanlara bu özellikleri kazandırmıyor. Bu özellikler insanlara “Başarıyı” kazandırıyor ve elde edilen” başarı” benliği oluşturuyor.