Şubat ayının ikinci haftası Hendek sokaklarında yürüyerek çarşı merkezine gidiyorum. Hava bahar gibi kokuyor. Ağaç dallarında kuşlar yüksek sesle ötüyor, ... Sokaklarda evlerin bahçelerinde ağaçlar hâlâ çıplak ve uykuda ama dallar çoktan şişmiş ve tomurcuklar patlamak üzere.
Bazı evlerin önünde ihtiyar kadınlar erkekler sırtlarını güneşe vermiş oturuyorlar. Çocuklar anneleriyle birlikte parklara çıkmaya başlamışlar.
Çarşı içinde yürürken Büyük Camii önünde ki bahçede asırlık çınarlar altında, şadırvan, anıt çevresinde oturan çay içen simit yiyen sohbet eden, şadırvanda abdest alanlar, insanlar...
Anıtın karşısında ki masaya oturdum. Çınar ağaçlarının göleğine kuş yemi dökmüşler yüzlerce güvercinler, kumrular huu, huuu sesleri çıkarak besleniyorlardı. Bazen birşeyden ürküp hep birlikte kanat çırpıp ağaçların dallarına konuyorlardı.
Cami avlusunda cemakanlı bir el araba içinde halka tatlısı satan tatlıcı" Abiler, ablalar bal tatlı 3₺ ..."diye bağırıyordu.
Çayımı yudumlarken anıtın Büyük Caminin, güvercinlerin fotoğraflarını çektim. Anıt hakkında İnternetten bilgiler okudum.
ŞEHİT MAHMUT HENDEK ANITI
Sakarya - Hendek İlçe merkezinde Büyük Cami önünde bir bahçe içinde bulunan Şehitlik Kurtuluş Savaşı’nda şehit olan Albay Mahmut Bey ve üç arkadaşına aittir.
Anıt dikdörtgen prizma şeklinde ve üst kısmı süslemeli bir kaide üzerinde yükselen bir sütun anıtı oluşturmaktadır. Kuzey cephesinde eski ve yeni harflerle iki yazıt asılıdır. Anıtın caddeye bakan yüzünün üst kısmında Osmanlı Türkçesi Arap harfleri ile yazılan yazıtta;
"Hendek Şehit Mahmut Hendek bey ve refîkasını hürmetle yad eder .
22 Nisan1336 " Miladi 1920'dir. Kaidenin altında ise Latin alfabesi harfleri ile Türkçe “Şehit Mahmut Bey ve arkadaşlarını saygıyla anar 5 Mayıs 1920” ibaresi yazılıdır.
* Asıl yazıtta 22 Nisan yazılan tarih , kaidenin altındaki yazıtta 5 Mayıs tarihi yanlış yazılmış.
MAHMUT NEDİM HENDEK
(Koseyko) (1880, İstanbul - 25 Nisan 1920, Hendek) Kurtuluş savaşı komutanlarından ve Osmanlı ordusu terhis edilirken ordusunu dağıtmayıp Anadolu'ya ilk hareket eden komutandır.
1901'de Harp Okulu'nu bitirdikten sonra 5. Ordu emrine verildi. 1911'de Aşiret Süvari Alayı'ndayken aynı yıl k.urmaylık eğitimine başladı ve 1914 'te Harp Akademisini bitirdi. I. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nde savaştı. 1919'da 24. Tümen Komutanlığı'na getirildi. Bu görevdeyken 1. TBMM'ye Menteşe Milletvekili seçildiyse de 21 Nisan 1920'de Hendek'te çıkan ayaklanmayı bastırmakla görevlendirildi.
Geyve'de bulunan 24. Tümen Komutanı Miralay Mahmut Bey Mahmut Bey, isyancıların haberci beylerini Hendek'te kabul etti. İsyancılar, su istediklerini ve kendilerini Düzce'de karşılayacaklarını bildirdiler.
Bu sözlerin samimiyetine inanan Mahmut Bey ordusu ile Sarıbayırlar mevkiinde pusuya düşürüldü. Mahmut Bey ve 3 arkadaşı şehit edildi. Mahmut Bey ve arkadaşları vurulduktan sonra, Hendek Hükümet Konağı yanındaki caminin bahçesine törenle gömülmüşlerdir.
Bakanlar Kurulu 9 Ağustos 1927 günü kararıyla İstiklal Madalyasıyla ödüllendirildi. 1988'de mezarı Hendek'teki Anıtmezar'dan alınarak Devlet Mezarlığı'na nakledildi.
(Kendisine daha sonra Atatürk tarafından Hendek soyadı verilmiştir)
Kaynak: Mahmut Nedim Hendek Kimdir, Hayatı ve Resimleri https://www.msxlabs.org/forum/asker-tr/504572-mahmut-nedim-hendek.html#ixzz7L2xVa9gb
